Marian Poznański (1910-1978). Uznany artysta
Marian Poznański urodził się 15 lipca 1910 r. w Jarocinie, w patriotycznej rodzinie powstańca wielkopolskiego Józefa Poznańskiego i Tekli z domu Jankowskiej. Po ukończeniu Gimnazjum w Jarocinie, w latach 1926-1931 studiował w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Poznaniu (późniejsza Akademia Sztuk Pięknych, obecnie Uniwersytet Artystyczny), uzyskując dyplom na Wydziale Malarstwa Dekoracyjnego i Witrażowego. W tym samym roku został elewem Szkoły Podchorążych w Zambrowie. Po jej ukończeniu odbył służbę w wojskową w 70. pp. w Pleszewie.
W latach 1932-1939 uprawiał malarstwo sztalugowe. Gruntowne wykształcenie plastyczne pozwoliło mu stosować w swojej pracy różne techniki malarskie ze znakomitym skutkiem. Czuł się równie dobrze i pewnie w rysunku, akwareli, malarstwie ściennym czy konserwacji.
W 1937 r. ożenił się z Cecylią z domu Bartkowiak i zamieszkał w Wilkowyi. Miał syna Henryka oraz trzy córki: Halinę, Marię i Małgorzatę. W tym czasie powstały liczne realistyczne obrazy związane tematycznie z Wilkowyją i rodziną.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. w stopniu podporucznika był dowódcą II plutonu 2. kompanii I baonu 70. pp., który wchodził w skład 17. Wielkopolskiej Dywizji Piechoty Armii Poznań. W walkach pod Kutnem w czasie bitwy nad Bzurą został poważnie ranny. Stamtąd został odtransportowany do szpitala polowego w Żychlinie. Opuścił szpital krótko przed jego zbombardowaniem. Ta okoliczność spowodowała, że został uznany za poległego i „pochowany” we wspólnej mogile w Modlnej. Za bohaterski udział w kampanii wrześniowej został odznaczony Krzyżem Walecznych.
Wskutek upływu krwi z odniesionych ran został schwytany w okolicach Modlnej, gdzie dostał się do niewoli niemieckiej. Do końca wojny przebywał w Oflagu VII A w Murnau w Górnej Bawarii. Nie zaprzestał wówczas twórczości. Potrzebne materiały, farby i pędzle otrzymywał z Czerwonego Krzyża ze Szwajcarii. Wiodącym tematem jego prac malarskich były wówczas sceny z życia obozowego i malarstwo portretowe – głównie miniatury. Za zgodą obozowego dowódcy gen. Rómmla zorganizował tam wystawę swoich prac malarskich. Po zakończeniu wojny i wyzwoleniu obozu przez armię amerykańską wrócił do Polski do rodziny w Wilkowyi. W 1946 r. zorganizował w Jarocinie wystawę obrazującą swój dorobek okupacyjny.
W okresie powojennym poświęcił się głównie konserwacji dzieł sztuki i malarstwu kościelnemu. Praca ta przynosiła mu dochód potrzebny do utrzymania domu i rodziny. Nie przysparzała jednak, zwłaszcza w czasach stalinizmu, popularności. Trudno ustalić pełną liczbę obiektów sakralnych, w których pracował. Na pewno można mówić o ponad 30 kościołach, m.in. poznańskiej farze, kolegiacie średzkiej, kościele św. Marcina w Jarocinie, a także w kościołach w Gnieźnie, Zielonej Górze, Kotlinie, Koszutach, Strzałkowie, Książu, Radlinie, Panience, Wilkowyi.
Przez pierwsze lata powojenne sporadycznie uprawiał malarstwo sztalugowe. Wrócił do niego ponownie w połowie lat 60. XX w., gdy aktywnie włączył się w życie poznańskiego środowiska plastycznego jako członek Związku Polskich Artystów Plastyków w Poznaniu. Obdarzony inwencją twórczą podbudowaną nienaganną techniką zdobył duże uznanie jako artysta. Brał udział w wystawach poznańskiego ZPAP. Prace jego były prezentowane między innymi na Wystawie Grafiki Polskiej w Brnie (1967) i II Biennale Rysunku we Wrocławiu (1968). W 1971 r. uczestniczył w wystawie z okazji 25-lecia poznańskiego oddziału ZPAP w Salonie Jesiennym. W 1972 r. eksponował prace indywidualnie w Poznaniu i Bydgoszczy oraz na wystawie marynistycznej w Kilonii.
Marian Poznański był przede wszystkim akwarelistą. Jednak z początkiem lat 70. coraz częstszą formą wypowiedzi artystycznej stawał się dla niego rysunek piórkiem. Prace te, nie dla wszystkich zrozumiałe, są wyrazem bogactwa myśli, odczuć i emocji, najbardziej intymnych nastrojów i marzeń przelanych bezpośrednio na papier.
Od 1971 r. systematycznie brał udział w konkursach im. Jana Wronieckiego w Poznaniu na najlepszą grafikę i rysunek kwartału. Każdorazowo jego rysunki znajdowały się w grupie prac kwalifikowanych na wystawy pokonkursowe. Zdobył cztery nagrody i liczne wyróżnienia.
Po 1975 r. uczestniczył w plenerach i wystawach kaliskiego środowiska artystycznego. Mieszkając na ziemi jarocińskiej swoją twórczość udostępniał społeczności lokalnej. W Jarocinie wystawiał w 1946 i 1948 r. Dwukrotnie, w 1972 i 1978 r., indywidualne wystawy Mariana Poznańskiego organizowało Muzeum Regionalne w Jarocinie. Wystawiał także w Spółdzielni Mieszkaniowej w Jarocinie w 1975 i 1976 r., w Środzie Wielkopolskiej w 1973 r., w Tarcach i Wilkowyi (1974). Apogeum twórczości przypadające na lata 70. XX wieku przerwała nagła, niespodziewana i przedwczesna śmierć. Zmarł 4 grudnia 1978 r. w Wilkowyi, gdzie mieszkał z rodziną od powrotu z oflagu. Pochowany na tamtejszym cmentarzu, gdzie spoczywa już ze swoją ukochaną żoną w skromnej mogile wykonanej z kamieni polnych.
Biogram Mariana Poznańskiego opracowała córka Małgorzata Tomalak.
Portret Mariana Poznańskiego został wykonany w oflagu w Murnau przez Maksymiliana Feuerringa.
