Jarocińska Kolej Powiatowa
Koleje wąskotorowe były bardzo popularne w państwie pruskim. Ich powstanie stało się możliwe dzięki specjalnej ustawie parlamentu pruskiego, uchwalonej w 1892 r. Wspierała ona lokalne samorządy w tworzeniu sieci komunikacyjnych na ich własnym terenie. Celem było usprawnienie transportu towarów i obsługi pasażerów.
Jarocińska Kolej Powiatowa (Jarotschiner Kreisbahn) powstała w 1902 r. Oddano wówczas do użytku jej pierwszą linię, prowadzącą z Witaszyc do Komorza (29 km), z odgałęzieniem w Suchej do Robakowa (4,4 km). Jej budowa w znacznym stopniu usprawniła przewóz buraków do cukrowni w Witaszycach. Warto też wspomnieć, że mimo użytego w nazwie przymiotnika „jarocińska”, kolej wąskotorowa nigdy do tego miasta nie dotarła.
Inwestycje na tym się jednak nie zakończyły. W 1915 r. kolejką można było już dojechać z Przybysławia do Lgowa (8 km). W tym samym roku (a więc w realiach I wojny światowej) oddano do użytku odcinek na drodze prowadzącej z Twardowa do Czermina (9,7 km). Do następnej rozbudowy doszło w okresie okupacji. Niemcy przedłużyli linię z Robakowa przez Grabinę do Trąbczyna (25 km). Inwestycja ta miała ułatwić transport występującej w okolicach Trąbczyna rudy darniowej, przetapianej w celu uzyskiwania żelaza. Ostatni odcinek, na trasie Grabina-Zagórów (6,3 km), dokończono już w 1947 r.
Początkowa stacja kolejki wąskotorowej zlokalizowana była w Witaszycach. Usytuowano ją w pobliżu dworca PKP, tak by pasażerowie mogli szybko przemieszczać się z jednej stacji do drugiej. Rozkłady jazdy wąskotorówki dostosowane były nawet do rozkładów jazdy kolei normalnotorowej. Warto wspomnieć, że na dworcu stacji wąskotorowej, oprócz kas i poczekalni, znajdował się także bufet z napojami, słodyczami, kanapkami i garmażerką.
Złoty okres w przewozach Jarocińskiej Kolej Dojazdowej (nazwę zmieniono w 1949 r., po przejściu wąskotorówki w struktury PKP) przypada na lata 60. XX w. Później było już coraz gorzej. Zakupione nowoczesne lokomotywy spalinowe o zbyt dużym ciężarze oddziaływały niszcząco na torowisko. Największym problemem okazały się jednak ich rozmiary. Lokomotywy nie mieściły się pod wiaduktem na bocznicy do cukrowni. W ten sposób jarocińska wąskotorówka straciła głównego odbiorcę towarów. Kryzysu dopełniły nowe realia ekonomiczne końca lat 80. Gwałtownie spadające przewozy spowodowały, że władze PKP podjęły decyzję o likwidacji Jarocińskiej Kolei Dojazdowej. W czerwcu 1991 r. z Witaszyc do Zagórowa i z powrotem wyruszył ostatni pociąg. Wkrótce zaczęto złomować tabor oraz demontować tory. Jarocińska Kolej Powiatowa przeszła do historii.
Autor: Ilona Kaczmarek
Bibliografia:
Kaczmarek I., Jarocin miastem kolejarzy, Jarocin 2015.
