Zrzuty broni dla Armii Krajowej, obwód Jarocin. Placówka „Fasola”, 1943 r.
Jadąc z Jarocina w kierunku Konina, mijamy miejscowość Grab. Po prawej stronie widzimy piękny pałac i to wydawałoby się jedyna atrakcja tej miejscowości, ale nie do końca… Trzeba bowiem wspomnieć o sensacyjnej akcji Armii Krajowej, jaka miała tu miejsce jesienią 1943 r. W owym czasie alianci zorganizowali dla wielkopolskich struktur Armii Krajowej kilka zrzutów broni. Akcja nosiła kryptonim „Riposta”. Komenda Okręgu Jarocin znajdowała się wówczas w Pleszewie i była podzielona na kilka placówek. Jedną z nich była placówka o kryptonimie „Ciele” z siedzibą w Czerminie. Całością struktur AK dowodził kpt. Brunon Nikoleizig ps. „Adam”.
Broń i partyzanckie zaopatrzenie miało być dostarczone do okupowanej Polski z Wielkiej Brytanii. Termin zrzutów ustalono zgodnie z przypadającą wówczas pełnią księżyca. W tym przypadku była to noc z 15/16 października 1943 r., a sygnałem do rozpoczęcia akcji była melodia „U prząśniczki siedzą”, nadawana przez radio BBC.
Lokalizacja zrzutu wynikała z kilku powodów, ale najważniejszym z nich był naturalny drogowskaz, jakim była rzeka Prosna. Miejsce odbioru otrzymało kryptonim „Fasola”. Samolot Halifax wyruszył z lotniska w Szkocji i wykorzystując ujście Prosny, zawracając nad Robakowem w stronę Jarocina, powrócił nad pola Grabu. Tam miał zrzucić swój cenny ładunek.
W umówionym miejscu czekali na niego partyzanci z jarocińskiej konspiracji, wszyscy z latarkami w rękach. Puszczali białe i czerwone znaki świetlne. Byli ustawieni w tzw. „strzałę”, 30 m/20 m. Sprzyjało im małe zachmurzenie i pełnia księżyca. Wszystko wydawało się, że idzie zgodnie z wcześniej ustalonym planem, ale jednak ze względu na awarię zamka w samolocie, nie wszystkie „przesyłki” dotarły do adresatów. Część ładunku została zniesiona przez wiatr i opadła ok. 500 m od wyznaczonego miejsca. Po odszukaniu przez członków AK pojemników, natychmiast je ukryto. Przechwycono sześć pojemników zestawu minersko-dywersyjnego. Ale to nie koniec akcji.
©Jakub Barszczewski, Tomasz Cieślak
Fotografia przedstawia rekonstrukcję zrzutów dla AK, placówka „Fasola” 2018, przygotowaną przez Drużynę Tradycji 70 pp. z Pleszewa. Fot. Dorota Cieślak.
