Zespół parkowo-pałacowy w Rusku należał do jednych z piękniejszych i ciekawszych założeń ziemiańskich w Wielkopolsce. Ukształtowany został w drugiej połowie XIX w., kiedy w 1870 r. Rusko przeszło w ręce bardzo wpływowej rodziny Czarneckich, a dokładnie hr. Zygmunta Czarneckiego herbu Prus III, kolekcjonera numizmatów, literatury, fotografii i innych obiektów (do końca swojego życia hrabia zgromadził prawie 12 000 woluminów, które utworzyły imponującą bibliotekę).
W 1876 r. dla nowego, bogatego właściciela, zaczęto budować wkrótce w Rusku piękny, okazały, podpiwniczony, neorenesansowy pałac, w którym swoje miejsce znalazła okazała biblioteka. Po wybudowaniu pałacu wokół niego powstał park liczący ponad 7 ha, według projektu Marii Czarneckiej. Powstało także murowane ceglane ogrodzenie z dwoma neobarokowymi ozdobnymi i kutymi bramami oraz dwa stawy.
W 1897 r. Rusko przeszło drogą dziedziczenia na najmłodszego syna, Zygmunta juniora (1866-1940). Senior hr. Zygmunt Czarnecki przeniósł się wówczas do drugiego syna Józefa rezydującego w pałacu w Dobrzycy, która również należała do rodziny. Zmarł tam w 1908 r.
Do dziejów rodziny Czarneckich i Chłapowskich (matką hr. Zygmunta Czarneckiego była Florentyna z baronów Chłapowskich herbu Dryja) będę wracał. Niezwykła to historia wielkiego rodu ziemiańskiego, który posiadał liczne majątki w okolicach Jarocina i Pleszewa. A świadkiem ich bogactwa są dzisiejsze pozostałości zespołu parkowo-pałacowego w Rusku, który czeka na kolejnego w historii Zygmunta…
PS. Córką hr. Zygmunta Czarneckiego juniora była wspominana już przeze mnie Barbara, która w 1935 r. wyszła za mąż za… Henryka Chłapowskiego. Przypadek?
©Tomasz Cieślak
Fotografia przedstawia epizod z życia wielkopolskiej arystokracji oraz wejście do pałacu w Rusku, początek XX w. Źródło: Internet.
