Stanisław Karolczak z Jarocina:
„Ażeby zobrazować zmagania wolnościowe 1918 roku w Jarocinie, postanowiłem, dopokąd żyją inicjatorzy bohaterskiej akcji, zebrać dokumenty i wiarygodne zeznania w celu utworzenia przyczynków do historji powstania wielkopolskiego. Pragnę, jako syn tego bohaterskiego miasta, zarzucić nieścisłość dotychczasowym publikacjom i niedrukowanym opisom oraz zwrócić uwagę kompetentnym historykom, że miasto Jarocin było pierwszym wielkopolskim miastem, które zbrojnie zrzuciło jarzmo niewoli. Do opisu akcji wolnościowej zniewolił mnie fakt celowego przemilczania tego dziejowego czynu przez dotychczasowych historyków, to też już w roku 1923 rozpocząłem wytrwale gromadzić materjał”.
„Akcja jarocińska stała się fundamentem powstania wielkopolskiego i była jedną z pierwszych cegieł pod wielki gmach Najjaśniejszej Rzeczypospolitej. Obowiązek moralny nakazuje oddać sprawiedliwość tym, którzy pierwsi poszli w bój i zdobyli palmę zwycięstwa”.
Cytat za S. Karolczak, Z dziejów powiatowego miasta Jarocina 1913-1918, Poznań 1935 (reprint Jarocin 2018). Publikacja do nabycia w Muzeum Regionalnym w Jarocinie. Cena 30,00 zł.
W nocy z 8/9 listopada 1918 r. w garnizonie niemieckim w Jarocinie wybuchła socjalistyczna rewolucja inspirowana przez członków polskiej konspiracyjnej organizacji „Jedność”. Powołano pierwszą w Prowincji Poznańskiej Radę Żołnierską z Ignacym Adamczewskim jako przewodniczącym. Powstał też pierwszy polski oddział zbrojny w zaborze pruskim.
©Tomasz Cieślak
Fotografia ze zbiorów Muzeum Regionalnego w Jarocinie: Uroczyste włączenie Jarocina i powiatu do odrodzonego państwa polskiego, 1 stycznia 1919 r.
