Park Gorzeńskiego w Jarocinie
Zaledwie dwuletnie urzędowanie Czesława Łukowskiego na stanowisku burmistrza Jarocina obfitowało w wiele ważnych wydarzeń, których ślady widać w mieście po dziś dzień. Jednym z nich jest Park Gorzeńskiego, rozplanowany w 1923 r. naprzeciw Rzeźni Miejskiej, u zbiegu obecnych ulic Hallera i Śródmiejskiej. Był to pierwszy publiczny skwer, który zlokalizowano na dawnym śmietnisku. Zajmował obszar 30 arów. Nowe tereny zieleni wpłynąć miały przede wszystkim na podniesienie walorów estetycznych otoczenia. Park stał się nie tylko ozdobą Jarocina, dawał także jego mieszkańcom możliwość kontaktu z przyrodą i odpoczynku. Był ponadto wsparciem dla osób, które ucierpiały fizycznie w służbie ojczyzny. Przy placu bowiem pobudowano tzw. kiosk inwalidy, gdzie pokrzywdzeni w wyniku wojen mogli prowadzić handel i godnie zarabiać. Kioski takie powstawały w wielu miejscowościach, a ich zadaniem była pomoc inwalidom w znalezieniu zatrudnienia. W Jarocinie lokal ten wydzierżawiony został inwalidzie Antoniemu Głównemu. Kiosk powstał według projektu budowniczego Leona Adamskiego.
Otwarcie nowego parku odbyło się w święto narodowe 3 maja 1923 r. Uroczystości te połączone zostały z odsłonięciem pamiątkowej tablicy na rynku, poświęconej powstańcom wielkopolskim. Wydarzenie zgromadziło rzeszę mieszkańców i lokalnych organizacji. W „Gazecie Jarocińskiej” znaleźć można taki opis tamtych obchodów: Zebrały się przy rzeźni miejskiej towarzystwa ze sztandarami na szosie warszawskiej wojskowe, na ulicy Hallera cywilne, okalając z dwóch stron park miejski świeżo założony staraniem burmistrza p. Łukowskiego. Rozpoczął uroczystość p. burmistrz przemówieniem, oddając park opiece Obywatelstwa. Tu na tem miejscu pierwsze odbywał ćwiczenia pierwszy baon wielkopolski pod komendą swego ukochanego komendanta druha hr. Gorzeńskiego. Dlatego uważały korporacje miejskie za słuszne nadać temu miejscu nazwę „parku hr. Gorzeńskiego”, aby okazać wdzięczność p. komendantowi za wielkie jego zasługi około wskrzeszenia Polski. […] Ks. Proboszcz [Ignacy Niedźwiedziński] przystępuje do poświęcenia kiosku i parku. Na zakończenie tej pierwszej części uroczystości zaśpiewało koło śpiewackie piękny „Manifest ludu”. Następnie rozpoczął się pochód wspaniały na rynek. W pochodzie udział wzięli: orkiestra wojskowa, wojsko, powstańcy, bractwo strzeleckie, członkowie „Sokoła”, harcerze, dzieci i młodzież szkolna, członkowie władz miejskich, Czerwonego Krzyża, przemysłowcy, robotnicy, kolejarze oraz strażacy. Dalsza część uroczystości miała miejsce przed tablicą upamiętniającą powstańców przy kościele pw. św. Marcina.
Warto wspomnieć, że Rada Miejska w Jarocinie już na posiedzeniu na początku marca 1923 r. podjęła decyzję o nadaniu nowemu parkowi imienia Z. Ostroróg-Gorzeńskiego. Wtedy również zadecydowano o zlokalizowaniu kiosku. W jego powstanie zaangażowali się mieszkańcy Jarocina, którzy hojnie wspierali dzieło budowy. Darczyńcy przeznaczali na ten cel nie tylko pieniądze, ofiarowywali także potrzebne materiały budowlane lub też pomagali w samych pracach. Fundatorami byli na przykład: W. Ziemniewicz (5000 cegieł), administracja ks. Radolina (6000 cegieł i 500 drzew), tartak jarociński (drzewo budulcowe), właściciele drogerii Chylewski i Hubert (farby oraz pokost), dekorator Dąbrowski (prace malarskie) i wielu innych. Koszty powstania kiosku i otaczającego go zieleńca wyniosły niecałe 13 mln marek polskich.
Dziś w parku uwagę zwraca pomnik, upamiętniający poległych w latach 1939-1945 mieszkańców ziemi jarocińskiej. Obelisk odsłonięto tutaj w przeddzień 40. rocznicy wybuchu II wojny światowej, 31 sierpnia 1979 r. Projekt powstał według pomysłu architekta Stanisława Kozielskiego. Na głazie narzutowym przymocowano tablicę miedzianą, na której wykuto inskrypcję: BOHATERSKIM SYNOM ZIEMI JAROCIŃSKIEJ 1939-1945. Nie zachowały się do naszych czasów stalowe znicze otaczające niegdyś pomnik, które widać jeszcze na starszych fotografiach. Z górnej części obelisku zniknął też orzeł. Nie przetrwał także sąsiadujący z parkiem budynek, który był siedzibą komendy garnizonu. Wchłonięty został przez przychodnię lekarską.
W 1950 r. Parkowi Gorzeńskiego nadano imię Bohaterów Stalingradu, upamiętniając w ten sposób siódmą rocznicę klęski Niemców w czasie jednej z największych bitew II wojny światowej. Później przemianowano skwer na Park Zwycięstwa. Całkiem niedawno wrócono do pierwotnej nazwy. Historia zatoczyła koło. W pewien sposób odnowiono więzi pomiędzy przeszłością a teraźniejszością. W najbliższym czasie przeprowadzona zostanie rewitalizacja tego terenu. Podjęte działania przyczynią się z pewnością do poprawy wizerunku tej przestrzeni. W parku postawiony zostanie pomnik upamiętniający postać Gorzeńskiego w otoczeniu innych powstańców wielkopolskich. Na pewno warto, aby niewielki skwer usytuowany przy ośrodku zdrowia nie tylko zdobił Jarocin i poprawiał warunki życia w mieście, ale też uczył szacunku dla tradycji i własnych korzeni oraz przypominał dawną historię tego miejsca.
Autor: Ilona Kaczmarek
Bibliografia:
Zbiory archiwalne Muzeum Regionalnego w Jarocinie.
„Gazeta Jarocińska” 1923-1924.
Kubicki M., Miejsca pamięci narodowej na ziemi jarocińskiej, opracowanie w zbiorach Muzeum Regionalnego w Jarocinie, sygn. RM-68.
