Hubalczyków bitwa pod Huciskiem, 30 marca 1940 r. Śmierć Edmunda Kuropki z Jarocina
Dnia 30 marca minie 79. rocznica bitwy pod Huciskiem, którą Oddział Wydzielony Wojska Polskiego pod dowództwem majora „Hubala” stoczył z Niemcami. Często określana jest jako pierwsza bitwa partyzancka II wojny światowej. Pierwsza i, co najważniejsze, wygrana. W walce tej uczestniczył mieszkaniec naszego miasta, podchorąży Edmund Kuropka „Barbarycz”.
Major Henryk Dobrzański „Hubal” to europejskiej sławy jeździec, zdobywca złotej papierośnicy, pozaregulaminowej nagrody w konkursie hipicznym księcia Walii w 1925 r., uczestnik polskiej reprezentacji jeździeckiej na międzynarodowych konkursach w latach 1925-1928, w tym w Olimpiadzie w Amsterdamie.
W 1939 r. objął stanowisko zastępcy dowódcy 110. Rezerwowego Pułku Ułanów mobilizowanego w Wołkowysku. Po rozwiązaniu pułku, z grupą żołnierzy dotarł w okolice Warszawy już po kapitulacji stolicy.
Pierwszą walkę z Niemcami stoczył na ziemi radomskiej 1 października 1939 r. pod Wolą Chodkowską (gm. Kozienice). Jego oddział liczył wówczas około 20 ułanów.
W kolejnej potyczce, w listopadzie, oddział stracił prawie wszystkie konie, a Niemcy ogłosili, że banda „Jeźdźca na siwku” została rozbita. Nie była to prawda. Oddział, liczący wówczas kilkanaście osób, zaszył się w gęstych terenach leśnych i nie angażował się w czynną walkę. Major „Hubal”, zgodnie z poleceniem wydanym mu przez generała Michała Karaszewicza-Tokarzewskiego, przygotowywał się do działań wiosennych, kiedy to ruszy aliancka ofensywa.
Niemcy, mimo doskonałej orientacji, że oddział dalej istnieje, nie atakowali go. Przyczyna była prozaiczna. Zima 1939 r. była wyjątkowa. Pierwsze śniegi spadły już w połowie listopada. W grudniu temperatura dochodziła do minus 30 stopni. Brak aktywności „Hubala” nie zachęcał ich do uganiania się za nim po śniegu. Czekano do wiosennej odwilży.
Z końcem marca 1940 r. rozpoczęto akcję. Według doniesień szpiegów oddział przebywał w rejonie wsi Gałki (gm. Gielniów) i Huciska (gm. Przysucha). Do obydwu tych wsi skierowano dwie kompanie Policji i SS. O ile w Gałkach akcja przebiegła sprawnie i aresztowano 44 chłopów, o tyle zaskoczeniem dla Niemców była walka, która rozpętała się pod Huciskiem. Z późniejszych opracowań dowiadujemy się, że przeciw hubalczykom skierowano ogromne siły. Zastanowić się można, gdzie się one podziały, skoro Niemcy po godzinnym boju z grupą liczącą około 100 polskich żołnierzy zrezygnowali z walki i opuścili w popłochu pole bitwy.
Bój pod Huciskiem był zwycięski, ale jego konsekwencje tragiczne. Dnia 11 kwietnia spacyfikowano ponownie wieś Gałki. W tym samym dniu spalono wsie Skłoby i Huciska.
Przez wiele lat nie mogły się one podźwignąć ze zniszczeń, a i władze ludowe nie kwapiły się z udzieleniem pomocy. Dopiero pod koniec lat pięćdziesiątych działania kombatantów i dziennikarzy doprowadziły do akcji ratowania tzw. „hubalszczyzny”, to jest terenów objętych walkami hubalczyków i wielu innych oddziałów partyzanckich Armii Krajowej.
Wśród poległych w tej bitwie hubalczyków był podchorąży Edmund Kuropka „Barbarycz”
Urodził się w Jarocinie 11 września 1907 r. Jego rodzicami byli August i Petronella z domu Katuna. W 1937 r. ożenił się z Antoniną Brzeskot.
Nie znamy, mam nadzieję że chwilowo, jego wojennych, wrześniowych losów. Wiemy natomiast, że w oddziale majora „Hubala” był dowódcą plutonu ciężkich karabinów maszynowych. Do Oddziału Wydzielonego trafił w początku stycznia 1939 r. i pozostał w nim po przeprowadzonej na polecenie ppłk. Leopolda Okulickiego (późniejszego dowódcy Armii Krajowej) 13 marca 1940 r. częściowej demobilizacji.
Brał udział w bitwie pod Huciskiem 30 marca 1940 r. Według oficjalnych ustaleń poległ w początkowej fazie bitwy pod Skłobami i został pochowany na cmentarzu w Nadolnej. Jednak wedle zebranych materiałów jego losy mogły potoczyć się inaczej, o czym napiszę w kolejnym odcinku.
Autor: Jacek Lombarski, biograf postaci mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala”
