Akcja Katolicka w Jarocinie, cz. II
Jak wspomniano w pierwszej części artykułu, w Jarocinie istniały cztery kolumny Akcji Katolickiej. Ich stan liczebny w latach 1936-1938 przedstawiał się następująco:
Rok |
Akcja Katolicka |
||||
Katolickie Stowarzyszenie Mężów |
Katolickie Stowarzyszenie Kobiet |
Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej |
Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej |
Razem |
|
1936 |
56 |
140 |
70 |
40 |
306 |
1937 |
63 |
125 |
36 |
44 |
268 |
1938 |
73 |
157 |
34 |
50 |
314 |
Najpełniejszy obraz działalności Katolickiego Stowarzyszenia Mężów daje rok 1937. Liczyło ono wtedy 63 członków (30 z przyrzeczeniem, 33 bez). W porównaniu z rokiem ubiegłym przybyło dziewięć osób, ubyły dwie. Według zawodów, do Stowarzyszenia należeli: jeden rolnik, siedmiu nauczycieli (w tym dwóch emerytów), dwadzieścia siedem urzędników, ośmiu rzemieślników, jedenastu kupców, dwóch przemysłowców, dwóch lekarzy, trzech prawników i dwóch wojskowych. W ciągu 1937 r. wygłoszono dziesięć referatów na następujące tematy: „Posłannictwo społeczne Kościoła”, „O pracy społecznej”, „Obowiązki pracodawcy i pracobiorcy”, „Słuszna praca”, „Uczciwość w handlu i zawodzie”, „Kartele i trusty”, „Kwestia żydowska”, „O szkodliwym zacietrzewieniu partyjnym”, „Reforma rolna” i „O wolnomyślicielach-bezbożnikach”. Referaty wygłaszali między innymi: ks. Ignacy Niedźwiedziński, ks. Feliks Gomolewski, ks. Kazimierz Stelmaszyk, burmistrz Jarocina Edmund Rogalski, czy profesor Liberek.
Skład zarządu w 1937 r. przedstawiał się następująco: prezes Edmund Kapczyński, wiceprezes Władysław Siemiński, skarbnik Tadeusz Pankowski oraz sekretarz Sylwester Kupczyk. Na walnym zebraniu KSM w lutym 1939 r. wybrano dotychczasowy zarząd. Ważną inicjatywą było też podjęcie uchwały o powołaniu do życia Konferencji męskiej św. Wincentego á Paulo.
Działalność Katolickiego Stowarzyszenia Kobiet była także prężna. Z ciekawszych inicjatyw można wspomnieć o uchwale KSK z 1938 r., w której członkinie pod przewodnictwem prezeski Ewy Zapłatowej postanowiły dobrowolnie szyć szaty liturgiczne dla biednych kościołów na Kresach. Dwumiesięczny wynik tych zabiegów można było oglądać w oknie wystawowym.
W 1939 r. w Jarocinie odbył się zjazd-kurs KSK dla okręgu jarocińskiego poprzedzony mszą św. odprawioną przez proboszcza Niedźwiedzińskiego. Na zjazd przybyli przedstawiciele jedenastu oddziałów w ilości 52 osób. Zjazd połączony był z walnym zebraniem okręgu. Wygłoszono na nim trzy referaty. Pierwszy przedstawił ks. Stelmaszyk („Na jakie niebezpieczeństwa zagrażające naszej wierze należy zwrócić uwagę i jak im przeciwdziałać”), drugi prezeska diecezjalnego KSK J. Kubicka („Katoliczka w życiu kulturalnym”), a trzeci sekretarka generalna Stowarzyszenia z Poznania Janina Kaźmierska („Współczesne metody pracy kierownictw oddziałów”).
Stałą inicjatywą Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej było organizowanie akademii w święto patrona młodzieży, Stanisława Kostki. Składały się na nią przemówienia, deklamacje, śpiewy i referaty. Organizowano także inne przedstawienia, na przykład w poście 1938 r. oddział KSMM odegrał sztukę pt. „Pod mianem Judasza”, misterium pasyjne w trzech obrazach. Ponadto Stowarzyszenie organizowało wspólną spowiedź trzy razy w roku, wycieczki, zabawy taneczne, gry sportowe i wieczornice.
Zarząd KSMM w 1938 r. wybrano następujący: prezesem został Adam Dostatni, zastępcą Henryk Gidlewicz, sekretarzem Henryk Grodzki, zastępcą sekretarza Czesław Opaczyk, skarbnikiem Ludwik Pawlak, naczelnikiem Jan Kościelniak, bibliotekarzem Kazimierz Grodzki, gospodarzem Henryk Gidlewicz, a jego następcą Kazimierz Pawlak.
Spośród inicjatyw Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej w Jarocinie warto zwrócić uwagę na organizację uroczystości ku św. Jadwidze w 1937 r. Przygotowano bardzo ładną okolicznościową inscenizację, na którą składał się barwny korowód postaci historycznych, symbolizujących rolę i posłannictwo polskiej kobiety w perspektywie dziejowej. W orszaku wystąpiły postacie Dąbrówki, królowej Jadwigi, Emilii Plater, alegorii Polski w żałobie, generałowej Zamojskiej i orląt lwowskich. Następnie prezeska okręgowa H. Smydrówna wygłosiła gawędę o królowej Jadwidze, po której odbyła się krótka pogadanka. Program przewidział także część rozrywkową, na którą złożyły się wokalne i monologowe popisy druhen. Doroczną uroczystością KSMŻ było też organizowanie uroczystości poświęconych czci Matce Boskiej Bolesnej.
Jarocińska Akcja Katolicka działała bardzo sprawnie. Apostolstwo świeckie objęło tutaj, zgodnie z zamierzeniami, wszystkie grupy społeczne, oraz dotknęło wszystkich dziedzin życia: religijną, obyczajową, oświatową i dobroczynną. Przejawem aktywności apostolskiej były: życie sakramentalne, udział w nabożeństwach, rekolekcjach, akademiach, pielgrzymkach, kursach, odczytach, samokształcenie, wycieczki, przedstawienia, kolportaż książek i pism czy w końcu pomoc materialna i duchowa dla najuboższych. Praca apostolska w parafii dotknęła dzięki temu wszystkich możliwych elementów życia wewnętrznego człowieka – formacji religijnej, intelektualnej, moralnej i społecznej.
Autor: Ilona Kaczmarek
Bibliografia:
„Doniesienia Archidiecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej” 1931, nr 1.
Encyklopedia Katolicka, t. I, Lublin 1973.
„Gazeta Jarocińska” 1937-1939.
Wilczyński L., Działalność Akcji Katolickiej w parafiach Archidiecezji Gnieźnieńskiej i Poznańskiej w latach 1931-1939, t. II, Poznań 2003.
Zbiór ustaw archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej, t. I, wyd. S. Bross, Poznań 1934.